నేడు ఆంధ్రా రాబిన్ హుడ్ వంగవీటి రాధా 50వ వర్ధంతి- సందర్భంగా ఆయనకు నివాళులర్పించారు,

ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో వంగవీటి-దేవినేని వంశాలు మరియు వారి వర్గం పోరు రాష్ట్ర రాజకీయాలను ఎలా మార్చింది?

టీడీపీ, జనసేన మధ్య పొత్తు కమ్మ, కాపుల మధ్య కుదిరిన శాంతి ఒప్పందంగా ప్రచారం జరిగింది. ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో వంగవీటి-దేవినేని వంశాలు మరియు వారి వర్గం పోరు రాష్ట్ర రాజకీయాలను ఎలా మార్చివేసింది. ఇందుకు నిదర్శనం 1989-2014-2014 అసెంబ్లీ ఎన్నికల ఫలితాలే నిదర్శనం. 1988 లో వంగవీటి మోహన రంగా రావు రాజకీయ హత్య అనంతరం ఉమ్మడి ఆంధ్రప్రదేశ్ లో కాపు సామాజిక వర్గం తెలుగుదేశం ప్రభుత్వాన్ని మట్టి కరిపించింది. అప్పటి వరకూ ఎన్టీఆర్ కేబినెట్ లో మంత్రిగా ఉన్న ముద్రగడ పద్మనాభం రంగా హత్యకు నిరసనగా తన మంత్రి పదవికి రాజీనామా చేసి 1989 లో రాష్ట్రంలో కాపు జాతిని మేలు కొలిపి ఉద్యమాలు చేసి 1989 లో రాష్ట్రంలో కాంగ్రెస్ ప్రభుత్వం ఏర్పడడానికి దోహద పడ్డారు. అప్పటి ముఖ్యమంత్రి డాక్టర్ మర్రి చెన్నారెడ్డి పై ఒత్తిడి తీసుకు వచ్చి రంగా హత్యానంతరం జరీగిన అల్లర్లలో 3,900 మంది పై ఉన్న కేసులను ప్రభుత్వం ద్వారా ఉత్తర్వులు తుసుకు వచ్చి కొట్టి వేయించారు. అనంతరం 2014 లో పవన్ కల్యాణ్ పిలుపు మేరకు కాపులు బేషరతుగా తెలుగు దేశానికి మద్దతు పలికారు. తిరిగి 2024 లో పవన్ కల్యాణ్ చొరవతో రాష్ట్రంలో కూటమిని ఏర్పాటు చేయడంతో కాపులు తిరిగి మరోసారి గత వైషమ్యాలు పక్కనపెట్టి తెలుగు దేశం+జనసేన+బిజెపీలను గెలిపించారు. ఇదో చారిత్రాత్మక ఘటన.

ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో 2024 అసెంబ్లీ మరియు పార్లమెంటు ఎన్నికల కోసం తెలుగుదేశం పార్టీ (టిడిపి)తో చేతులు కలపాలని జనసేన పార్టీ తీసుకున్న నిర్ణయం సాధారణ రాజకీయ పొత్తు కాదు. నాలుగు దశాబ్దాలుగా వైరం ఉన్న కమ్మ, కాపు అనే రెండు రాజకీయ ప్రభావవంతమైన మరియు భూస్వామ్య వర్గాల మధ్య ఇది ​​శాంతి ఒప్పందంగా అంచనా వేయబడింది. ఈ వైరం హత్యలు, బాంబు పేలుళ్లు మరియు అల్లర్లను చూసింది, ఇవి 1970ల 1980లలో డజన్ల కొద్దీ మరణించాయి. కమ్మ-కాపు పురుషాధిక్యత మరియు కుల అహంకారానికి సాంస్కృతిక రూపకాలుగా ఆ నెత్తుటి రోజుల జ్ఞాపకం ఇప్పటికీ భద్రపరచబడింది. ఇది అనేక తెలుగు చిత్రాలకు మరియు పాటలకు పదార్థమై వరుస తరాల మనస్సులలో నిలిచిపోయింది.

రాజకీయ భాగస్వామ్యం సఫలమైతే కాపులకు చెందిన పవన్ కళ్యాణ్‌కు, కమ్మకు చెందిన చంద్రబాబు నాయుడుకు రెండు కులాల మధ్య నిర్మాణాత్మక సామాజిక మైత్రిని నెలకొల్పింది.

కాపులు టిడిపిని కాపు వ్యతిరేక పార్టీగా చూస్తున్నారు మరియు చాలా మంది తమ ప్రముఖ రాజకీయ నేత వంగవీటి మోహన రంగా హత్యకు నాయుడు అనుచరులపై నిందలు వేస్తూనే ఉన్నారు. ఆయన మరణించిన 37 సంవత్సరాల తర్వాత , అనేక కాపు సంస్థలలో ఆయన చిత్రపటం అలంకరించబడి, వారి వాహనాలపై సగర్వంగా ప్రదర్శించబడుతుందనే వాస్తవం నుండి రాజకీయ చిహ్నంగా అతని ఔచిత్యాన్ని అంచనా వేయవచ్చు .

ఆంధ్రప్రదేశ్ సాంస్కృతిక రాజధాని విజయవాడగా పేరొందిన నగరంలో రాజకీయంగా శక్తివంతమైన రెండు కుటుంబాల మధ్య వ్యక్తిగత వైరంతో ఇదంతా మొదలైంది. మొత్తం తెలుగు మాట్లాడే ప్రాంతంలోని కమ్మలు మరియు కాపుల కుటుంబాల మధ్య ఉన్న చీలిక ఆంధ్ర- తెలంగాణ మధ్య విడిపోయింది.

1979లో విజయవాడలోని బెంజ్ సర్కిల్‌లోని ఆంధ్రా లయోలా కాలేజీలో విద్యార్థి ఎన్నికల సందర్భంగా పట్టపగలు గాంధీని కత్తితో పొడిచి చంపారు. హంతకులు వంగవీటి మోహన రంగా మద్దతుదారులని ఆరోపించారు. గాంధీ హత్యకు ప్రతీకారం తీర్చుకోలేదు మరియు అది మరిన్ని హత్యలకు దారితీసింది. ఇది మరణం మరియు విధ్వంసం యొక్క హిమపాతం, ఇది రెండు కుటుంబాలను తీవ్రంగా దెబ్బతీయడమే కాకుండా తెలుగు మాట్లాడే ప్రపంచంలోని కమ్మలు మరియు కాపులను చుట్టుముట్టింది.

విజయవాడ హింసాకాండ

1972లో దేవినేని కానీ, వంగవీటి కానీ 46 ఏళ్ల భారత కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ (సీపీఐ) నాయకుడు చలసాని వెంకట రత్నం చౌదరి, కులాల వారీగా కమ్మ హత్యతో రక్తపాతం మొదలైంది. ట్రేడ్ యూనియన్ క్రియాశీలత ఉచ్ఛస్థితిలో ఉన్న రోజులు, విజయవాడ టాక్సీ యూనియన్ కార్మికులతో సహా సిపిఐ యూనియన్లకు రత్నం నాయకత్వం వహించారు. ఆ సమయంలో, వంగవీటి రంగా మరియు అతని అన్నయ్య, రాధ, రత్నం నేతృత్వంలోని కమ్యూనిస్ట్ ట్రేడ్ యూనియన్ ఉద్యమంలో భాగంగా ఉన్నారు.

కాపులచే ఒక విధమైన ‘రాబిన్‌హుడ్’ పాత్రగా ప్రశంసించబడిన వంగవీటి రాధా, ప్రతిష్టాత్మక నాయకుడు. రాష్ట్రంలో పెద్ద సంచలనం సృష్టించారు. అవసరమైన ఏ విధంగానైనా కార్మిక సంఘాలపై నియంత్రణ సాధించాలనుకునేవారు.

రాజకీయ ఆధిపత్యం కోసం, వంగవీటి రాధా కాపు నాయకుడు కమ్మ నాయకుడు వెంకట రత్నం హత్యకు కుట్ర పన్నారని, దశాబ్దాలుగా హింసాత్మకంగా ప్రతిధ్వనించే తీవ్ర కుల వైరాన్ని ప్రారంభించారని ఆరోపణలు అప్పట్లో వచ్చాయి. రాధా కమ్యూనిజం భావజాలాలు ఉన్న అభ్యుదయ వాది. నిరంతరం బడుగు,బలహీన వర్గాలు,ఎస్.సి,ఎస్.టిల అభ్యున్నతి గురించి ఆలోచించేవాడు.

‘ విజయవాడ మోటార్ ,టాక్సీ వర్కర్స్ యూనియన్‌లో కమ్మల ఆధిపత్యం ఉంది, వీరు ప్రైవేట్ బస్సులను కలిగి ఉన్నారు మరియు నడిపేవారు, అయితే టాక్సీ డ్రైవర్లు ఎక్కువగా ఎస్.సి,బి.సి కాపులు ఉండేవారు. చలసాని వెంకటరత్నం వ్యవహారశైలితో యూనియన్ కార్యదర్శి వంగవీటి రాధ ఎప్పుడూ విబేధించేవారు. యూనియన్ నిధులను చలసాని వినియోగించుకున్నారని రాధ ఆయనను మందలించడంతో అనేక విషయాలు వెలుగులోకి వచ్చాయి. వెంటనే వంగవీటి రాధా యూనియన్ నుండి బయటకు వచ్చి టాక్సీ కార్మికులను సమీకరించారు, ఇది చలసాని కి ప్రత్యక్ష పోటీని తెచ్చిపెట్టింది. రాధా హత్యకు చలసాని వెంకట రత్నం కుట్రలు కూడా పన్నడంతో చలసాని ప్రయత్నాలను రాధా తిప్పి కొట్టారు. దీనిలో కులం ప్రధాన పాత్ర పోషించనప్పటికీ, ఇది అవసరం అయ్యింది. ఫలితంగా రాధాను రాజకీయ ఆధిపత్యం చేసింది.

వంగవీటి రాధా నాయకత్వం సీపీఐ ఆధిపత్యంలో ఉన్న ప్రాంతంలో నేరుగా కాంగ్రెస్‌కు మేలు చేకూరింది. ఆ సమయంలో చలసాని వెంకటరత్నం అసెంబ్లీ ఎన్నికలలో పోటీ చేశారు. సీపీఐ ఆధిపత్యం కారణంగా విజయవాడలో కాంగ్రెస్ పార్టీకి పట్టు లేదు. ఈ రాజకీయాలు తదనంతరం కాంగ్రెస్ కు లాభించాయి.

చలసాని వెంకట రత్నం హత్యకేసు లో నిందితులకు దిగువ కోర్టులో దోషులుగా నిర్ధారించబడిన 17 మంది హైకోర్టులో కేసు కొట్టివేసింది. నిర్దోషిగా విడుదలైన కొద్దికాలానికే, వంగవీటి రాధ మరియు అతని సోదరుడు మోహన్ రంగారావులు విజయవాడలోని ఫ్యాక్టరీ కార్మికులు మరియు డ్రైవర్లను సంఘటితం చేయడం ప్రారంభించారు. మరోవైపు, దేవినేని గాంధీ, నెహ్రూ, బోస్ – విద్యార్థి రాజకీయాలను నియంత్రించారు. వంగవీటి ద్వయం చివరకు దేవినేనితో చేతులు కలిపి యునైటెడ్ ఇండిపెండెంట్ ఆర్గనైజేషన్ ని ఏర్పాటు చేసింది. అయితే ఈ పొత్తు వల్ల రాధా ఎక్కువ కాలం జీవించలేదు. చలసాని వెంకటరత్నం 1952 సంవత్సరంలో కృష్ణ లంక మున్సిపల్ వార్డు కౌన్సిలర్గా సిపిఐ నుంచి ఎన్నిక అయ్యారు. ఆయన సి పి ఐ పార్టీలో కీలక నేతగా ఎదిగారు. విజయవాడ పరిసర ప్రాంతాల్లో ఆయన కమ్యూనిస్టు నేతగా ఎదిగారు. 1972 సంవత్సరం మార్చి 18వ తేదీ రాత్రి హైదరాబాదులో బయల్దేరి విజయవాడలో ఉదయం ఐదుగంటలకు బస్సు దిగి రిక్షాలో ఇంటికి వెళుతుండగా 19వ తారీఖున ఉదయం పూట ఆయన ప్రత్యర్ధుల చేతిలో చంపబడ్డారు. 1972లో చలసాని వెంకటరత్నం సహచరుల చేతిలో హత్యకు గురయ్యారు. వంగవీటి మోహన రంగా రావు అన్నయ్య, వంగవీటి రాధా కృష్ణారావు సీనియర్, భారత కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ విజయవాడ కార్యదర్శి చలసాని వెంకట రత్నంతో అనుబంధం కలిగి ఉన్నారు. అయితే చలసాని వెంకట రత్నం అనుచరుడైన దత్తి కనకరావు ఆధిపత్యంలో విజయవాడ రవాణా వ్యాపారంపై పట్టు సాధించేందుకు వెంకటరత్నం, వంగవీటి రాధా మధ్య విభేదాలు తలెత్తాయి. 1972లో కనకరావు, వెంకటరత్నం ఇద్దరినీ వంగవీటి రాధా మద్దతుదారులు హత్య చేశారు. ఈ సంఘటనలు ప్రత్యర్థి వర్గం ప్రతీకారానికి దారితీసి, వంగవీటి రాధా హత్యతో ముగిశాయి.